لاوانی تێکوشەر!
ئافرەتانی ئازادیخواز!
وەک ئاشکرایە ئافرەتان بە درێژایی مێژوو لە سەرانسەری جیهان بەهۆی نەبوونی ئاگاهی کەلتووری دواکەوتووی کۆمەڵگاکان بەردەوام مافیان پێشێل کراوەو وەک ڕەگەزی پلەی دوو و ژێردەستە هەڵسووکەوتیان لەگەڵ کراوە. بەڵام بە هاتنە پێشی چالاکان و ژنانی مافخواز و خاوەن هەڵوێست تواندرا رێگری لە پەرەسەندن و بەردەوامی ئەو زۆڵم و زۆریانە بگیرێت و هاندەرو پاڵپشتی ژنان بوون بۆ گەیشتن بە مافەکانیان و دەستەبەرکردنی بەرابەری و یەکسانی لە کۆمەڵگادا.۸ی مارس ڕۆژێکە بۆ ڕێز گرتن لە تەواوی ئافرەتانی خۆڕاگر و ئازادیخواز کە لە پێناو گەیشتن بە ئامانج و ماف و ئازادییەکانیان بە هەموو توانایان تێکۆشاون و گیان و ماڵی خۆیان فیدا کردووە.
مێژووی ۸ی مارس دەگەڕێتەوە بۆ ساڵی ۱۸٥۸ کە لە شاری نیویۆرکی ئامریکا، ژنان لە کارگەی ڕستن و چنین بەهۆی کەمی حەقدەست و زۆری کاتی کار و جیاوازی ڕەگەزایەتی دەستیان کرد بە مانگرتن، لە وەڵامدا ڕوبەڕووی سەرکوتی پۆلیس و زیندانیکردن و شکەنجە بوونەوە.
لە دوای تێپەڕبوونی نیو سەدە و لە ساڵی ۱۹۰۸ دا ژنان جارێکی دیکە، لە ساڵیادی ئەو مانگرتنە بۆ بەدییهێنانی مافەڕەواکانی خۆیان و لە دژی هەڵاواردن، جیاوازی ڕەگەزایەتی، کەمی حەقدەست، زۆری کاتی کار و هەژاری، دووبارە دەستیانکردەوە بە مانگرتن و ناڕەزایەتی خۆیان دەربڕی. خاوەنی کارگەکە بۆ سەرکوتی ئەم ناڕەزایەتییانە ژنانیان زیندانی کرد و ئاگریان لە کارگەکە بەردا، تەنیا ڕێژەیەکی کەم لەو ئافرەتانە ڕزگاریان بوو و ۱۲۹ کەسیان لێ کوژرا.
یەکەم جار پێشنیاری ناساندنی ۸ی مارس وەک پێشنیاری ڕۆژی جیهانی ئافرەتان لە ساڵی ۱۹۱۱ لە لایەن کلارا زتکین ئەندامی ئافرەتانی سۆسیالیستی لە ئاڵمان کرا و دوایی لە ساڵی ۱۹·· ئەم ڕۆژە بۆ ڕێزگرتن لە تێکڕای ئافرەتان و مافە ڕەواکانیان لەلایەن ڕێکخراوی نەتەوە یەکگرتوەکان وەکو ڕۆژی جیهانی ئافرەتان ناسێندراو و بە فەرمی پەسەندکرا.
خەباتی ئافرەتان کە لە سەدەی ۱۹ و ۲۰دا تا ئێستە بوونی هەبووە تا ڕادەیەک لە وڵاتە پێشکەوتووەکان لە بەدییهێنانی مافەڕەواکانی خۆیان سەرکەوتوو بوون.
دەستەبەرکردنی مافی ئافرەتان هەوڵ و ماندوو بوون و قوربانی دانی دەوێت و ژنان و پیاوانی یەکسانیخواز دەبێ بەردەوام لە هەوڵ و تێکۆشان بن بۆ تێگەیاندنی تەواوی جیهان لە گرینگی و پێویستی یەکسانی نێوان ژن و پیاو و لەبەرچاوگرتنی تەواوی مافەکانی ئافرەتان لە هەموو بوارەکاندا.
ڕوژی ۸ی مارس بە هەوڵ و تێکۆشانی ئافرەتانی شۆرشگێر و خۆڕاگر لە سەرانسەری جیهاندا بوەتە هێمای خەبات و تێکۆشان لە دژی زوڵم و زۆر و چەوساندنەوەی ئافرەتان و ساڵانه یادی ئەم ڕۆژە لە زۆربەی هەرەزۆری وەڵاتان بەرز رادەگیرێت.
ئافرەتانی کۆڵنەدەر!
لاوانی ئازا و خەباتکار!
لە کۆمەڵگای کوردستان و ئێران بەهۆی هەندێک کەلتوور و بیرو هزری دواکەوتوانە سەبارەت بە ئافرەتان و هەروەها یاسای پیاو سالاری لە هەندێک بنەماڵەدا، ژنان بەردەوام کەوتونەتە بەر تووندووتیژی و چەوساندنەوە و کوشتن و بڕین و بێڕێزی کەسانی تێنەگەیشتوو و هەروەها حکومەتێکی دژە مرۆڤ و دیکتاتۆر، نەبوونی یاسا ڕێگە خۆشکەربووە بۆ توندوتیژی و پێشێلکردنی مافی ئافرەتان.
هەر وەک دەسەڵاتی پاشایەتی پالەوی هیچ جۆرە مافێکی بۆ ژنان لە پێش چاو نەدەگرت و ڕەزای پاڵەوی لە لێدوانێکی فەرمی خۆیدا بە ڕوونی باسی لە ناتەواو بوونی مێشکی ژنان کردوو و باوەڕی وا بوو کە ژنان ناتوانن هاوماف و هاوسان بن لەگەڵ پیاوان, ڕژیمی ئاخوندی ئێرانیش بە ڕێگە پێنەدان بە ژنان بۆ ئەوەی بتوانن بە پێ پێویست لە حکومەت و کۆمەڵگادا ڕۆڵ بگێڕن ژنان بە شێوازی جۆراوجۆر سەرکۆنە دەکات و سەرکوتی کردوتە بەردی بناغەی خۆی و دوو هەفتە پاش بە دەسەڵات گەیشتنی بوو بە دەسپێکی هەڵاواردنەکان و چەوسانەوە.
حیجابی زۆرەملێ و دابینکردنی یاسای بەناو ئیسلامی بۆ سەرکوتی ژنان دیاری کرد. یەکەم هەشتی مارسی پاش بە دەسەڵات گەیشتنی بە لێدانی جەستەیی و سەرکوت و بێ ڕێزی به ژنان دەست پێکرد کە ئەو ڕەوتە دوای زیاتر لە چل ساڵ هەر بەردەوامە و هەر ژنێک کە لەسەر مافی خۆی پێداگر بێ، زیندانی و شکەنجە و یان لە ناو دەبرێن و بێ ڕێزیان پێ دەکرێ. هەروەها ئەو ڕێکخراوانەی کە بۆ پاڵپشتی لە مافی ژنان پێکهاتون لە ناو دەبرێن و هێرش دەکرێتە سەریان و بە شێوەیەکی دڕەندانە هەڵسووکەوتیان لەگەڵ دەکرێ.
ڕژیمی ئاخوندی ئێران ئەو ڕۆژانە کە لە تەواوی جیهاندا بۆ ژنان دیاری کراوە و هەروەها بە فەرمی ناسێندراوە، بەفەرمی ناناسێت و دژیان دەوێستێ.بەڵام ژنانی ئازادیخواز و مافویست لە ئێران و بە تایبەت کوردستان هەوڵ و تێکۆشانی خۆیان بۆ سڕینەوەی چەوساندنەوەو جیاکاری لە بوارەکانی، ئابوری، سیاسی و کۆمەڵایەتی زیاتر کردووەو توانیویانە تا ڕادەیەکی بەرچاو لە بەرانبەر ئەم نادادپەروەرییانە و زۆڵم و زۆرەی دژ بە ئافرەتان بوەستن و ئەو کەلتوورە کۆنانە کە سێبەرێکی ڕەشی خستۆتە سەر ئافرەتان و مافەکانیان و بۆتە ڕێگر بۆ پێشکەوتنیان، کەمتر بکەن یان بە تەواوی بیسڕنەوە.
ڕێکخراوی لاوانی خەباتی کوردستان ئێران بە بۆنەی ڕۆژی جیهانی ئافرەتان گەرمترین پیرۆزبایی خۆی بە تەواوی ئافرەتانی کوردستان و ئێران ڕادەگەینێت و پشتیوانی خۆی لە مافە ڕەواکانی ژنان دەرئەبڕێت و بەڵێن ئەدات لەم پێناوەدا لە هیچ هەوڵ و تێکۆشانێک بۆ پێکهاتنی کۆمەڵگایەکی پێشکەوتوو و دوور لە جیاوازی ڕەگەزایەتی و وەدییهاتنی مافی تەواوی ئافرەتان درێخی نەکات.
ڕێکخراوی لاوانی خەباتی کوردستانی ئێران
دەستەی بەڕێوەبەری
·ی مارس ۲۰۲۲
