دژى ستهم کارییهکانى حهمه ر٠زاشاى پههلهوى پاشاى ئێران ، گۆر٠انکاریهکى زۆر بهسهر سیستهمى بهر٠ێوهبردنى دهوڵهتى ئێراندا هات . خهلکى هومێدوار بوون که دواى شۆر٠شهکهیان بهئارامى و ئاشتى دهژین لهناو ولا٠Žتێکى ئازاد دا بهلام بههۆى هاتنه سهرکارى ر٠ژێمى ئاخوندى ئهم هیوا و ئاواتهى خهلکى ههتا ئێستاش نهچوویه ناو خانهى واقع و حهقیقهتهوه. گهلى کورد وهک نهتهوهییهکى بهش خوراو له ئێراندا ههولى دا له ر٠ێگهى دانیشتن و دیالۆگ لهگهل ر٠ژێمى ئێران داواى ماف و ئازادى و خودمووختارى بۆکوردستان بکهن ،بهلام ر٠ژێم سهلماندى که ئهو درێژه پێدهرى ر٠ێبازى سهرکوت کردن و چهوساندنهوهى گهلانى ئێرانه بهگشتى و گهلى کورد بهتایبهتى. ئهو دواکاریانهى بهتوندترین شێوه ر٠هت کردهوه و گهلى کوردى به جیایخواز و سهربهبێگانه و تێکدهر ناوبرد. ههربۆیه نهتهوهى کورد وهک پێویستیهکى مێژوویى ر٠ووبهر٠وهى دهسهلاتدارانى ئێران بوونهوه ، ههرچهند گهلى کورد به گهلێکى ئازادیخواز و ئاشتى خواز بهناوبانگه و هیچ کات حهزى له شهر٠ و شۆر٠ نهبووه، ههوڵى دا بهههرشێوهیهک بێت به دانوستان و دیالۆگ کێشهکانى گهلى کورد له ناو خاکى خۆیدا چارهسهر بکات ، بهلام چى دهکرێک لهگهڵ دووژمنێک که ر٠ۆژ لهدواى ر٠ۆژ ئازار و مینهتیهکان بۆ سهر خهڵک پهره پی ٠Žدهدا و ستهم و بێ عهداڵهتیهکانى زیاد دهکات. گهلى کورد ناچار ر٠ووى کرده شاخ و دۆڵهکان بۆ بهرگرى کردن لهمافهکانى خۆیان ، لهم ر٠ێگایهشدا بهههزاران کهس گیانیانى خۆیان بهخت کردوه بهتایبهتى لاوان که بهکۆڵهکهى ئهم شۆر٠شانه دادهنرێن. ر٠ژێمى ئاخوندى لهماوهى دهسهلاتى خۆیدا بهسهدان نههامهتى بهسهر گهلانى ئێراندا هێناوه، بێجگه له شهرى ناوخۆ شهر٠ى ٨ساڵهى لهگهل ر٠ژێمى خوێنر٠ێژى له ناوچووى بهعس ههڵگیرسان که بێجگه لهماڵ وێرانى و خهسارهتێکى گیانى زۆر و بهفیرۆچوونى سامانێکى زۆر و بلا٠Žوبوونهوهى ترسێکى زۆر له ناو دلێ خهلکى ههردوو ولات هیچ ئهنجامێکى دیکهى لێنهکهوتهوه . بهپێى ئامارهکان ر٠ێژهى کوژراوانى شهرى ئێران و عێراق زیاتر له یهک ملیۆن کهس بووه، که بهشێکى بهرچاوى کوژراوان له لاوان پێک هاتبوو . ئهمه یهکێک بوو له نههامهتیه گهورهکان که بهسهر گهلانى ئێراندا هات .
لاوان له زۆربهى شۆر٠شهکانى گهلى کورد بهشداریان کردووه ، بهمانایهکى تر ههرشۆر٠شێک که کرابێت لاوان تێیدا بهشداربوون و دهورو نهخشى خۆیان ههبووه. سهرهر٠اى ههموو ئهو قوربانیانه بهلام تا ههنووکهش ئهو ژیانهى که شایانى لاوانه دهستبهر نهبووه. به پێچهوانهوه ئهوهى دهبیندرێ ئهو راستیه تاڵهیه که بههۆى کارهساتى وهک مهوادى هۆشبهر و بوونى نهخۆشى جۆراوجۆر و ئیعتیاد و زۆر بوونى کێشه کۆمهلا٠Žیهتیهکان و بهرزبوونهوه ر٠ێژهى بێکارى له ناو لاواندا ر٠هوشى لاوان لهسهر ئهو ئاقاره نهخوازراوهى رابردووى بهردهوامه تهنانهت ئامارهکانى خودى ر٠ژیم دهرى دهخات که ر٠ۆژ بهر٠ۆژ کێشهکانى لاوان له ههڵکشاندایه بهتایبهتى له ئێستادا که بههۆى بوونى ئابلوقهى ئابوورى و بێکاریهکى زۆرله نێو لهلاواندا ههیه و هۆکارى سهرههڵدانى ههموو ئهو نههامهتیانهش ر٠ژێمى ئێران بۆ خۆیهتى.
سهرهراى ههموو ئهو راستیانهش ئهمرۆ شاهیدین خهباتى سهرجهم چین و توێژهکانى کۆمهڵگا له دژى دیکتاتۆریهتى ئاخوندى زۆر نزیک بۆتهوه له سهرکهوتن و به ئهگهرى زۆر له داهاتووێکى نزیک ئاڵوگۆرى قووڵ و بنهر٠هتى له ئێران وهدى دێ و ههر بۆیه ئهو ههل و مهرجه ئهرک و تێکۆشانى نوێى لاوانى پێویسته. له ههل و مهرجێکى وا ناوهندى لاوانى خهبات کۆنگرهى یهکهمى خۆى بهست که تێیدا راسپارده و ئهرکى نوێى خهباتى دیارى کرد و بۆ زیاتر کارامه کردنى کارهکان و زیاتر هوشیارکردنهوهى لاوان لهبارى (فهرههنگى و ئابوورى و وهرزشى و کۆمهلا٠Žیهتى ) و نههێشتنى دیاردهى ئیعتیاد و ههوڵ دان لهریزى خهباگێرانى رێگهى نهتهوه و نیشتمان بۆ رزگارى گهلهکهمان بهرنامه و رێچکهى نوێى خسته دهستوورى کارییهوه.
له کۆتایی دا ئاماژه بهوه دهکهم که ههر وهک له کۆنگرهى یهکهمى ناوهندى لاوان زۆر پێداگرى لهسهر کرایهوه یهکگرتوویی لاوانى کورد رهمزى سهرکهوتن و بهرههمى زیاتره بۆ لاوان و هیوادارم ئهندامانى ناوهندى لاوان و سهرجهم ر٠ێکخراوهکانى دیکهى تایبهت بهلاوان بتوانن پێکهوه بۆ خزمهت کردنى چینى لاوان و نهتهوهکهمان تێبکۆشن .