ههروهک ئاگادارین له ئێران به گشتی و له کوردستان به تایبهتی دیاردهی خۆکوژی ئافرهتان رۆژ به رۆژ پهره دهسێنێت و رۆژ نییه شاهێدی ههواڵێکی ناخۆشی خۆکوژی یان خۆسووتاندنی ژن یان کچێک له ئێراندا نهبین. به پێی دوایین ئامارهکان له سێ مانگی سهرهتای ئهمساڵدا زیاتر له ١٩ ژن دهستیان داوهته خۆکوژی که بهو هۆیهوه گیانی خۆیان له دهستداوه، به پێی ئهم ئاماره رێژهی خۆکوژی ژنان له چاو ساڵی رابردوو سهد له سهد زیادی کردووه، ساڵی رابردوو له سێ مانگی سهرهتای ساڵدا ٩ کچ یان ژن دهستیان دابووه خۆکوژی. ئهو ئاماره تهنیا بهشێک لهو کارهساتانهن که له سهر ژنان روویان داوه و ههواڵدهرییهکان توانیویانه تۆماری بکهن. بهراستی هۆکاری چییه که ژنان و کچان بهو شێوهیه دهست دهدهنه خۆکوژی و کۆتایی به ژیانی خۆیان دێنن? به پێی لێکۆڵینهوهکانی شارهزایانی کۆمهلایهتی له ئێران، هۆکاری خۆکوژی ژنان دهگێرنهوه بۆ نهداری، خهمۆکی و ئیعتیاد و زۆربهی ئهو کهسانهی که دهست دهدهن خۆ کوشتن به جۆرێک کێشهی خێزانیان ههیه و له بنهماڵهکانیاندا له ژێر فشاری سهختی جهستهیی و دهروونیدان و ئهو فشارانهش وای کردووه که رێژهێکی بهرچاو له ئافرهتان خۆیان بسوتێنن یان دهست بدهنه خوکوژی و ئهو کارهش به تهنیا رێگه چاره بۆ خۆیان دادهنێن. له حالێکدا ئهگهر بۆ هۆکاری بنهرهتی ئهو کێشهیه بگهرێینهوه ئهتوانین بڵێین کۆمهڵگای پیاوسالاری و داب و نهریتی کۆن و دواکهوتووانه و سیاسهتی دژه ژنی رژێمی ئاخوندی سهرهکیترین هۆکارن بۆ ئهوهیکه کچان و ژنان تهنیا رێگهێکه به فکریاندا دێت بۆ رزگار بوون لهو ههموو کێشه و گرفتانه خۆسوتاندن یان خۆکوژی بێت، چوونکوو له وولاتی ئێران به گشتی هیچ ناوهند یان دامهزراوهێک بوونی نییه که له بهرانبهر ئهو داب و نهریته دواکهوتووانه پاڵپشتی له ئافرهتان بکات و به جۆرێک پاڵپشتیان بێت، ههر بۆیه له وهها حاڵهتێکدا ئهو ئافرهتانهی که پێیان وایه مافیان پێشێل کراوه دهست دهدهنه خۆکوژی و کۆتایی به ژیانی خۆیان دێنن. به پێی ئاماره نێونهتهوهییهکان وولاتی ئێران پلهی سێههمی ههیه له دوای وولاتانی چین و هێندوستان له خۆکوژی ژناندا و به پێی ئاماری فهرمی ئێران ، پارێزگاکانی ئیلام، کرماشان و کوردستان خاوهنی بانترین رێژهی خۆکوژی ئافرهتانه له ئێراندا که زۆربهیان تهمنیان له نیوان ١٦ بۆ ٢٠ ساڵه. دهبێت بڵێین ئهو سێ پارێزگایه که زۆرینهی حهشیمهتهکهی کوردن له بێ ئیمکاناتترین و پشت گوێ خراوترین پارێزگامانی ئێرانن و رێژهی ههژاری و بێکاری لهو پارێزگایانه له چاو باقی پارێزگاکانی ئێران زۆرتره و بێ هیوایی و نائۆمێدی نهتهنیا باڵی بهسهر ژناندا کێشاوه بهڵکوو ههموو چین و توێژهکانی ئهو پارێزگایانهی گرتووهتهوه. ئهوهیش وای کردووه که رێژهی خۆکوژی لهو بهشانه له ئێراندا زیاتر پهره بسێنێت. جا ئێستا دهبێت له خۆمان بپرسین که ئهگهر دامهزراوه یان ناوهندێک ههبێت که ئافرهتان بتوانن له مافه پێشێلکراوهکانی خۆیان بهرگری بکهن ههرگیز دهست دهدهنه خۆکوژی? باشه باروودۆخی وولاتی ئێران چی بهسهردا هاتووه که زۆربهی لاوانی ئێمه و ئافرهتانی وولاتهکهمان پهنا دهبهن بۆ بهکارهێنانی ماده سڕکهرهکان و لهو رێگایهیشهوه رۆژانه دهکهونه بهر توندترین شێوهی توندووتێژی. توندووتیژی له ئێران نه تهنیا له لایهن بنهماڵهوه دژ به ئافرهتان دهکرێت بهڵکوو له لایهن حکومهتیشهوه به توندترین شێوه رۆژانه سووکایهتی به ژنان دهکرێت. دهوڵهت له کاروباری رۆژانه و تایبهتی ژنانیش دهستێوهردان دهکات، کچان ناتوانن له ئێران به ئازادانه بخوێنن، مافی بهرانبهریان لهگهڵ پیاوو نییه و ههلی کاریان بۆ نارهخسێت و ئهگهریش بتوانن کارێک له کۆمهڵگا وه دهست بخهن به ههموو شێوهیک مافیان پێشێل دهکرێت. رۆژانه شاهێدی ئهوهین که ئافرهتانی رۆشنبیر و ئازادیخوازی ئێمه چۆن دهستبهسهر و رهوانهی زیندان دهکرێن، تهنیا به تاوانی قبووڵ نهکردنی سیاسهتی دژه مرۆڤانه و دژه ژنی رژیمی ئاخوندی و له ناو زیندانهکان به شێوهی جۆراوجۆر دهکهونه بهر توندوتیژی دهسهلاتدارانی رژێم و بینیومانه که دوای ئازاد بوونیان له زیندان تا کوو ئێستا چهندین کچ و ژن کۆتایی به ژیانی خۆیان هێناوه و ئهوانهیش که توانیویانه له وولات برۆنه دهرهوه چۆن باس له ئازار و مهینهتییهکانی ناو چاڵه رهشهکانی رژێمی ئاخوندی دهکهن. جا که وایه ناتوانین چاوهروانی ئهوه بین که بهرپرسانی رژێم له فکری رێگه چارهێک بن بۆ باشتر بوونی ژیان و گۆزهرانی خهڵکی ئێران به گشتی و ژنان به تایبهتی، ئهوه ئهرکی ناوهنده رۆشنبیرهکان و روناکبیرانی ئێمهیه که له ئاست ئهو دیارده ناخۆشه که بهرۆکی به ئافرهتانی ئێمه گرتووه بهرپرسیار بن و کارێک بکهن که چیتر رووداوی وهها تراژدیک له کۆمهڵگا روو نهدات.
ههروهک ئاگادارین له ئێران به گشتی و له کوردستان به تایبهتی دیاردهی خۆکوژی ئافرهتان رۆژ به رۆژ پهره دهسێنێت و رۆژ نییه شاهێدی ههواڵێکی ناخۆشی خۆکوژی یان خۆسووتاندنی ژن یان کچێک له ئێراندا نهبین. به پێی دوایین ئامارهکان له سێ مانگی سهرهتای ئهمساڵدا زیاتر له ١٩ ژن دهستیان داوهته خۆکوژی که بهو هۆیهوه گیانی خۆیان له دهستداوه، به پێی
ئهم ئاماره رێژهی خۆکوژی ژنان له چاو ساڵی رابردوو سهد له سهد زیادی کردووه، ساڵی رابردوو له سێ مانگی سهرهتای ساڵدا ٩ کچ یان ژن دهستیان دابووه خۆکوژی. ئهو ئاماره تهنیا بهشێک لهو کارهساتانهن که له سهر ژنان روویان داوه و ههواڵدهرییهکان توانیویانه تۆماری بکهن.
بهراستی هۆکاری چییه که ژنان و کچان بهو شێوهیه دهست دهدهنه خۆکوژی و کۆتایی به ژیانی خۆیان دێنن? به پێی لێکۆڵینهوهکانی شارهزایانی کۆمهلایهتی له ئێران، هۆکاری خۆکوژی ژنان دهگێرنهوه بۆ نهداری، خهمۆکی و ئیعتیاد و زۆربهی ئهو کهسانهی که دهست دهدهن خۆ کوشتن به جۆرێک کێشهی خێزانیان ههیه و له بنهماڵهکانیاندا له ژێر فشاری سهختی جهستهیی و دهروونیدان و ئهو فشارانهش وای کردووه که رێژهێکی بهرچاو له ئافرهتان خۆیان بسوتێنن یان دهست بدهنه خوکوژی و ئهو کارهش به تهنیا رێگه چاره بۆ خۆیان دادهنێن. له حالێکدا ئهگهر بۆ هۆکاری بنهرهتی ئهو کێشهیه بگهرێینهوه ئهتوانین بڵێین کۆمهڵگای پیاوسالاری و داب و نهریتی کۆن و دواکهوتووانه و سیاسهتی دژه ژنی رژێمی ئاخوندی سهرهکیترین هۆکارن بۆ ئهوهیکه کچان و ژنان تهنیا رێگهێکه به فکریاندا دێت بۆ رزگار بوون لهو ههموو کێشه و گرفتانه خۆسوتاندن یان خۆکوژی بێت، چوونکوو له وولاتی ئێران به گشتی هیچ ناوهند یان دامهزراوهێک بوونی نییه که له بهرانبهر ئهو داب و نهریته دواکهوتووانه پاڵپشتی له ئافرهتان بکات و به جۆرێک پاڵپشتیان بێت، ههر بۆیه له وهها حاڵهتێکدا ئهو ئافرهتانهی که پێیان وایه مافیان پێشێل کراوه دهست دهدهنه خۆکوژی و کۆتایی به ژیانی خۆیان دێنن. به پێی ئاماره نێونهتهوهییهکان وولاتی ئێران پلهی سێههمی ههیه له دوای وولاتانی چین و هێندوستان له خۆکوژی ژناندا و به پێی ئاماری فهرمی ئێران ، پارێزگاکانی ئیلام، کرماشان و کوردستان خاوهنی بانترین رێژهی خۆکوژی ئافرهتانه له ئێراندا که زۆربهیان تهمنیان له نیوان ١٦ بۆ ٢٠ ساڵه. دهبێت بڵێین ئهو سێ پارێزگایه که زۆرینهی حهشیمهتهکهی کوردن له بێ ئیمکاناتترین و پشت گوێ خراوترین پارێزگامانی ئێرانن و رێژهی ههژاری و بێکاری لهو پارێزگایانه له چاو باقی پارێزگاکانی ئێران زۆرتره و بێ هیوایی و نائۆمێدی نهتهنیا باڵی بهسهر ژناندا کێشاوه بهڵکوو ههموو چین و توێژهکانی ئهو پارێزگایانهی گرتووهتهوه. ئهوهیش وای کردووه که رێژهی خۆکوژی لهو بهشانه له ئێراندا زیاتر پهره بسێنێت. جا ئێستا دهبێت له خۆمان بپرسین که ئهگهر دامهزراوه یان ناوهندێک ههبێت که ئافرهتان بتوانن له مافه پێشێلکراوهکانی خۆیان بهرگری بکهن ههرگیز دهست دهدهنه خۆکوژی? باشه باروودۆخی وولاتی ئێران چی بهسهردا هاتووه که زۆربهی لاوانی ئێمه و ئافرهتانی وولاتهکهمان پهنا دهبهن بۆ بهکارهێنانی ماده سڕکهرهکان و لهو رێگایهیشهوه رۆژانه دهکهونه بهر توندترین شێوهی توندووتێژی. توندووتیژی له ئێران نه تهنیا له لایهن بنهماڵهوه دژ به ئافرهتان دهکرێت بهڵکوو له لایهن حکومهتیشهوه به توندترین شێوه رۆژانه سووکایهتی به ژنان دهکرێت. دهوڵهت له کاروباری رۆژانه و تایبهتی ژنانیش دهستێوهردان دهکات، کچان ناتوانن له ئێران به ئازادانه بخوێنن، مافی بهرانبهریان لهگهڵ پیاوو نییه و ههلی کاریان بۆ نارهخسێت و ئهگهریش بتوانن کارێک له کۆمهڵگا وه دهست بخهن به ههموو شێوهیک مافیان پێشێل دهکرێت. رۆژانه شاهێدی ئهوهین که ئافرهتانی رۆشنبیر و ئازادیخوازی ئێمه چۆن دهستبهسهر و رهوانهی زیندان دهکرێن، تهنیا به تاوانی قبووڵ نهکردنی سیاسهتی دژه مرۆڤانه و دژه ژنی رژیمی ئاخوندی و له ناو زیندانهکان به شێوهی جۆراوجۆر دهکهونه بهر توندوتیژی دهسهلاتدارانی رژێم و بینیومانه که دوای ئازاد بوونیان له زیندان تا کوو ئێستا چهندین کچ و ژن کۆتایی به ژیانی خۆیان هێناوه و ئهوانهیش که توانیویانه له وولات برۆنه دهرهوه چۆن باس له ئازار و مهینهتییهکانی ناو چاڵه رهشهکانی رژێمی ئاخوندی دهکهن. جا که وایه ناتوانین چاوهروانی ئهوه بین که بهرپرسانی رژێم له فکری رێگه چارهێک بن بۆ باشتر بوونی ژیان و گۆزهرانی خهڵکی ئێران به گشتی و ژنان به تایبهتی، ئهوه ئهرکی ناوهنده رۆشنبیرهکان و روناکبیرانی ئێمهیه که له ئاست ئهو دیارده ناخۆشه که بهرۆکی به ئافرهتانی ئێمه گرتووه بهرپرسیار بن و کارێک بکهن که چیتر رووداوی وهها تراژدیک له کۆمهڵگا روو نهدات.
