لة ٠Šادى شیمیاباران کردنى سهردهشتى سهرسهوزدا
ب. ههوشین
ئاور٠دانهوه لهمێژووى گهلى کورد، ئاور٠ه لهگهلێک کارهساتى جهرگبر٠ که ناخى ههموو مرۆڤێکى ئازادیخواز دهههژێنێ. نهتهوهى کورد به درێژایى مێژوو قهتڵى عام کراوه و ههرویستێکى ئازادیخوازى ئهم گهله، به ئاورو چهکى کۆکوژ وهلا٠Žم دراوهتهوه.داوخوازى ئهم گهله ئازادیخوازه تهنیا ئازادى و ژیان کردن به پێى پێوهره داندراوهکان بۆ ژیانى مرۆڤایهتى بووه. داگیرکهران وهلا٠Žتهکهیان دابهش کردوه و زۆربهى شهر٠هکانى وهلا٠Žتهکانیان گوازتۆتهوه
خاکى کوردستان و ههرچى چهکى قهدهغهکراوى غهیره موتهعاریفه لهم وهلا٠Žته تاقیان کردۆتهوه. لهکاتى شهر٠ى ئێران _عێراق که بهشێک لهکوردستان بهسهر ئهم دوو وهلا٠Žتهدا دابهشکراوه، زۆرترین زیانى ئینسانى ومادى بهر ئهم ناوچه کهوت و لهم شهر٠ه ماڵ وێرانکهرهدا که ٨ ساڵى خایاند،گهلى کورد زۆرترین ئازارى چێشت و لهم ماوهدا چهندین زام کهوته جهستهی که تا ههتایه سار٠ێژ نابێت. یهکێک لهو زامانهى که تا ئیستاش ههربهقوڵى ماوهتهوه، شیمیاباران کردنى سهردهشتى ههمیشه سهر سهوز بووکه لهم شهر٠هدا چهکى شیمیایى لهسهر تاقى کراوه و لهماوهى چرکهساتێکدا سهدان نهفهر شههید وههزاران کهسیش بریندار بوون. ئهم تاوانه بهڵگهیێکى دیکهیه بۆسهرتاوانهکانى دژمنانى کوردستان که دهیانههوێ ئهم نهتهوه قر٠ بکهن وئاسهوارى نههێڵن. ئهم شێوه سهرکوت و هێرشه بۆ سهر نهتهوهیێکى زیندووى وهک کورد، دهچێته خانهى جینۆسایدکردنى نهتهوهیێک و پێویسته کار بۆ ئهوه بکرێت که ئهم پرس وکارهساتانهى که مێژووى کوردى لهسهر بونیاد نراوه،بکرێته بابهتێکى گشتى و له کۆر و کۆمهڵه نێونهتهوهییهکاندا به جینۆساید وپاکتاوکردنى نهتهوهى کورد ئهژماربکرێت. بههۆى دهسهلا٠Žتى ر٠ژیمى ئاخوندى ئهم تاوانه سهرپۆش کراوه و وهک پێویست شیمیاباران کردنى سهردهشت وکوشتن وبرینداربوونى زیاتر له٧٠ ٠ ٠ کهس بهگوێرهى پێویست ر٠هنگى نهداوهته و بهداخهوه تهنیا له ر٠ۆژى خولقاندنى ئهم کارهساته ،بیرمان دهکهوێتهوه. تا ئێستاش بهرکهوتوانى چهکى شیمیایى سهردهشت بهدهست نهخۆشیهوه دهناڵێن و ر٠ۆژانه دهمرن و بهپێى پێویست چارهسهر نهکراوون. ئهگهرچى ر٠ژیمى ر٠ووخاوى بهعس ئهم کارهساتهى خولقاند،بهلا٠Žم ر٠ژیمى ئاخوندى لهبهرپێر٠انهگهیشتن و ئاور٠نهدانهوه له وهبهرکهوتووانى ئهو چهکه،زامى خهلکى ئهو شارهى قوڵتر کردۆتهوه و ئازارى پاشماوهى ئهو خهڵکهى رۆژلهدواى رۆژ زیاتر کردوه. لهلایێکى دیکهوه ر٠ژیم ههوڵى تهواوى داوه ئهم جۆره کارهساتانهى که بهسهر کورد هاتوون پهردهپۆش بکات و بهدرێژایى مێژووى دهسهلا٠Žتداریهتى ههوڵى داوه دهنگ ور٠هنگ ومهزلومیهتى کورد به هیچ جێگهیێک ر٠انهگات. ئهم کارهساتانهى دیزه بهدهرخۆنهکردوه و تا ئێستا ههوڵى نهداوه ئهم ر٠ووداوهى سهردهشت وقهتڵى عامى خهڵکى ئهو شاره وهک خۆى به دنیاى دهرهوه بناسینێ٠Žت. ر٠ژیم به قازانجى خۆى ساڵانه هێندیک کۆر٠وکۆبوونهوه سهبارهت بهوکارهساته گرێ دهدات و لهجیاتى گرینگیدان بهچۆنیهتى ر٠وودانى ئهو کارهساته وسارێژکردنى زامى برینداران ، هێندێک بابهتى نهویستراو دووباره بۆوه دێنێته ئاراوه و پێخۆرى تهبلیغاتى پێوهدهکات. دیاره ر٠ژیم بههیچ جۆرێک نایههوێ ئهو کارهساته وهک خۆى بگوازرێتهوه و بهقازانجى نهتهوهى کورد تهواوببێت، بۆ ئهوهى دۆزى ر٠هواى نهتهوهى کورد ههروا قهتیس بمێنێت وجیهانى دهرهوه له نههامهتى وههروهها جینایهتى داگیرکهران سهبارهت بهم گهله، ئاگادار نهبن ههوڵ دهدات ئهم ر٠ووداوانهى کهبهسهر نهتهوهکهماندا هاتووه بچووک بکاتهوه و ئهگهر بۆشى سهربچێت ئهوا باسێک بۆ ئهم پرسانه نههێڵێت. بۆ بهرپهرچدانهوهى ئهم سیاسهتهى ر٠ژیم،پێویسته ههموو ئازادیخوازان وبهتایبهت هێزه خهباتکارهکانى کوردستان ،گرینگى زیاتر بهم کارهساتانه بدهن وبهکۆکردنهوهى بهڵگه و دیکو٠Žمێنت ،ههوڵهکانى خۆیان بۆ زیاتر ناساندنى ئهم تاوانانه به دنیایى دهرهوه زیاتر چر٠ بکهنهوه. پێویسته چهنده بۆ بهجینۆسایدکردنى شیمیاباران کردنى ههڵهبجهى شههید ههوڵدرا،ئهوهندهش بۆ سهردهشت ههوڵ بدرێ، چونکه ئهم دووکارهساته ر٠همز و هێماى قر٠کردنى نهتهوهیێکى ژێردهست وچهوساوهن که به درێژایى مێژوو بهم شێوه غهدریان لێکراوه و ههتا ئێستاش ناتوانن پر ٠به گهروى خۆیان هاوارى ئازادیخوازى سهربدهن٠Ž.