دەستکەوتی لاوان لە ماوەی چل ساڵ دەسەڵاتی رژێمدا

پێش ٠۸ەوەی باسی رۆڵ و گرنگی هزر و بیری لاوان لە گۆرانکاریەکاندا  بکەم دەمەوێت پێناسەێکی لاوان بکەم.لاوان بریتین لەو چینەی کۆمەڵگا کە بە پێی لێکۆڵینەوەی ٠۸اکادمیستەکان، تەمەنیان لە نێوان 18بۆ 35ساڵ و لە هێندێک تۆێژینەوەشدا تا 40ساڵ پێناسەیان بۆ دەکرێت و لە بواری بیر و هۆشدا دەگەنە ٠۸استی بیرکردنەوەی پرۆفشناڵ و داهێنان و گۆرانکاری  ئەرێنی لە نێوانیاندا سەر هەڵدەدات. بە ٠۸اوڕدانەوەێک لە وڵاتانی پێشکەوتوو، بۆمان دەردەکەوێت کە ٠۸ەو وڵاتانەی کە گرنگیان بە پەروەردە و بارهێنانی لاوان داوە لە وڵاتانی پێشکەوتووی جیهانن  چونکە لاوان رۆڵی ٠۸ەرێنی و کاریگەر دەبینن لە هەموو مەیدانەکانی ژیان و زانست و تەکنۆلۆژیدا، هەر بۆیە لە جێگای خۆیدایە کە بڵێین گرنگیدان بە لاوان بە مانای پێشکەوتن و بەرەوپێشچوونی کۆمەڵگایە.

لێرەدا گرنگە کە چاوێک بخشێنین بە ٠۸اکامی دەسەڵاتی چل ساڵەی زاڵ بەسەر ٠۸ێران و جۆری پەروەردە و گرنگیپێدان بە لاوان لە ٠۸ێران و بە تایبەت کوردستان تا بۆمان دەربکەوێت کە سیاسەتمەداڕانی دیکتاتۆر تێروانینیان بۆ لاوان چیە و چۆنە.

بە درێژایی تەمەنی نگریسی رژێمە یەک لە دوای یەکەکانی زاڵ بەسەر ٠۸ێران و کوردستاندا و بە تایبەت لە ماوەی چل ساڵ تەمەنی رژیمی ئاخوندی ٠۸ەوەمان بۆ دەردەکەوێت کە هیچ گرنگیێک بە چینی لاو لە ٠۸ێران بە گشتی نەدراوە و ٠۸ەو لاوانەی کە توانیویانە خۆیان پەروەردە بکەن و داهێنان لە بوارە چۆراوچۆرەکانی زانست و ژیاندا بکەن کەوتوونەتە بەر غەزەبی رژێمی ٠۸اخوندی و ژمارەیەکیان گیراون و بێ سەروشوێن کراون یان هێندێکیان بە ناچاری وڵات بە جێ بهێڵن و لە وڵاتێکیتر نیشتەجێ بن کە بە پێی ٠۸امارەکان وڵاتی ٠۸ێڕان لە نێو وڵاتانی جیهاندا لە پلەی یەکەمدایە کە خوێندکاران و کەسانی بەهڕەمەند تیایدا، ساڵانە لە نێوان 150هەزار تا 180هەزار  کەس وڵات بە جێ‌ دێڵن.کە بە پێی لێکۆڵینەوەی سندووقی دراوی جیهانی، بێکاری، نەبوونی دەرفەتی کار و سیایەتی هەڵەی بەرپرسان  لەو هۆکارانەن کە لاوانیان ناچار کردووە زێدی باب و باپیرانیان بە جێبهێڵن. بۆ پشتراستکردنەوەی ٠۸ەم بابەتە، بەرێوەبەری زانکۆی عڵووم پزشکی هەمەدان رایگەیاندووە کە رۆیشتنی سەدوهەشتاد هەزار کەس لە بەهرەمەندانی ٠۸ێرانی لە سالی 1394، هاوتایە لەگەڵ هەموو داهاتی نەوتی ٠۸ێران،و ٠۸ەمەی بە خەسارێکی زیانبار ناو برد.

بێگومان دۆخی لاوان لە کۆردوستان چەند قات خراپترو مەترسیدارترە لە لاولنی سەرانسەری ئێران. 

ئاشکرایە هەر لە سەرەتای دەستبەسەرداگرتنی شۆرشی گەلانی ٠۸ێران  لە لایەن خومەینی و ئاخوندەکانی دیکەوە، ئەو رژیمە سیاسەتی لە ٠۸است کوردستان لە سەر بنەمای هەرەشەو  ٠۸ەمنیەتی بووەو کوردستانی وەک زیندانێکی گەورە لێ‌ کردوەو گەمارۆی داوەو لەم سیاسەتەشدا لاوانی کردە یەکەمین ٠۸امانجی هەڵوێستە گڵاوەکانی خۆی.

زیندانەکانی رژێم بە لاوانی کورد پڕ کران و ٠۸ەو لاوانەش کە بیری ٠۸ازادیخوازی و کۆتاییهێنان بە دەسەڵاتی نگریسی رژێم لە مێشکیاندا چەکەرەی کردبوو یان ناچار بوون وڵات بە جێبهێڵن و یان لە لایەن رژێمەوە بەرەورووی زەبروزەنگ بوونەوە و بە رێگای جۆراوجۆری وەک ئالودە کردنیان بە  مادەی هۆشبەر و سەدان کێشەی دیکەی کۆمەڵایەتی  سەرقاڵ بکات. 

لە لایەکی دیکەوە رێژەی بێکاری لە کوردستان بەرەوسەر چووە. بە پێ‌ ئامارەکانی خودی رژیم پارێزگاکانی ٠۸ێلام و کرماشان پلەی یەکەمی پارێزگا بێکارەکانی ٠۸ێرانیان هەیە سەرەرای ٠۸ەوەی زۆربەی لاوانی کورد بە ناچاری دوای تەواو کردنی خوێندن روویان لە کاری پر لە مەینەتی کۆڵبەری هێناوە و رۆژ نیە گۆیبیستی کوژران یان کەم٠۸ەندام بوونی لاوێک لەو رێگایەدا نەبین.

بە خۆێندنەوەێکی سەرەتایی بۆ ئەو هەموو گیروگرفتەی بەردەمی لاوان لە کوردستان  بە تایبەت کە هیچ دەرەتانێکیان  بۆ ژیانی ئاساییان بۆ نەماوەتەوە، سەرەڕای ئەوەش لاوانی کۆرد هێشتا کۆڵیان نەداوە و هەر سوورن لە بەربەرەکانێ  ٠۸ەو رژێمە.

لێردا گرنگە  لاوان سەرنج بدەینە چەند خالێک و پێویستە لە ٠۸ێستادا لەبەر چاوی بگرن.

یەکەم، هەرچەشنە هیواێک بە ٠۸اڵوگۆری ئەرێنی بە قازانجی خەڵک لەو رژێمەدا مەحاڵەو بە خۆێندنەوەی مێژووی ئەو دەسەڵاتە بۆمان ٠۸ەسەلمێنێت کە دڵخۆش کردن بە ئاڵوگۆڕی ئەرێنی لەو دەسەڵاتەدا هیواێکی بێ بنەماو بەتاڵە.

دووهەم، نابێت لاوانی ٠۸ێمە دوای هێندێک سیاسەت بکەون کە باوەری بە وەرگرتنی مافی کوردە لە رێگای وتووێژلە گەڵ ئەو دەسەڵاتە. رژێمی ٠۸اخوندی نیشانی داوە کە هیچ باوەرێکی بە ووت وێژو ئاشتی نیەو تەنیا بە مەبەستی پیلانگێری و لە ناوبردنی نەیارەکانی کەڵکی لێ وەردەگرێت کە  روداوەکانی رابردوو سەلمێنەری ئەم ڕاستیەیە.

هەر بۆیە گرنگە لاوانی ٠۸ێمە بە چاوێکی کراوەیی هەول بدەن بۆ زانینی راستیەکان و بەرژەوەندی نەتەوەکەیان لەسەرووی هەموو بەرژەوەندیێکەوە دابنێن و هەر چۆن لە شۆرشی  چل ساڵی رابردوو دەورو کاریگەری پۆزەتیڤیان گێراوە لە ٠۸ێستاشدا بە بیری نوێگرانەی خۆیان دەستیان هەبێت لە ٠۸اڵوگۆرە چاوەروانکراوەکانی ٠۸ێران و داهاتووێکی گەش و وڵاتێکی ٠۸ازاد لەسەر بنەمای دەنگی خەڵک بونیاد بنێن و هەوڵ بدەن بۆ وشیاڕ کردنەوەی کۆمەڵگا.

هیوامان وایە کە لاوانی شۆرشگێری وڵاتەکەمان رێکخراوی لاوانی خەبات بە بەشێک لەو ٠۸امرازی گۆرانکاریە لە ٠۸ێران و کوردستان بزانن و لە رەخنە و پێشنیاری شیاوی خۆیان بێبەشمان نەکەن چونکوو باوەرمان وایە بە پشتیوانی یەکتر و یەکدەنگی لە رووخانی ٠۸ەو رژێمە هەرچی زووتر دەگەینە ٠۸امانجەکانمان.

سەرکەوێ شۆرشی ٠۸ازادیخوازی نەتەوەی کورد

برۆخێ رژێمی دژە مرۆڤی ٠۸اخوندی

فواد جەعفەری